آیت الله ابوالقاسم علیدوست عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفتگو با خبرگزاری «حوزه»، به تشریح و تبیین رابطه حوزه و مراجع با دولت و حاکمیت پرداخت و گفت: هدایت، حمایت، مراقبت و نقد، چهار شان و رابطه ای است که حوزه در قبال حاکمیت دارد و همه این موارد، ریشه قرآنی، روایی و عقلی دارد.

وی با بیان اینکه قرآن، شئون روحانیت را بیان کرده است گفت: حمایت از معروف همان امر به معروف است که به کرات در منابع دینی به آن اشاره شده است؛ همچنان که هدایت نیز از رسالت های روحانیت است و هنگامی که قرآن، در آیه نَفر، به نهاد روحانیت اشاره می کند، هدایت را از رسالت های روحانیت مطرح می کند و مراقبت و نقد نیز همان نهی از منکر است.

انتقاد از دولت به معنای فاصله گرفتن از حاکمیت نیست

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: روحانیت و در راس آن، مراجع معظم تقلید اگر پس از هدایت، حمایت و مراقبت، مواردی را دیدند  که باید تذکر دهند، اقدام می کنند یا حتی گاهی باید پرخاش کنند یا به طور موقت رابطه شان را قطع کنند تا دولت متنبه شود. و این کار، به صلاح مملکت، روحانیت و خود حاکمیت است و مردم ایمان می آورند که برای روحانیت فرقی نمی کند و اگر خطایی را ببیند، تذکر می دهد. و هرگز نباید این مطلب باعث سوء استفاده شود یا حمل بر فاصله گرفتن روحانیت از حاکمیت شود.

وی شئون چهارگانه فوق را عامل حساسیت حوزه و مراجع نسبت به عملکرد دولت دانست و گفت: مراجع نمی توانند نسبت به دین و مصالح کشور، بی اعتنا باشند و علاوه بر منابع دینی، عقل نیز اقتضا می کند که یک نهاد فرهنگی و با ریشه و معقول مانند روحانیت نسبت به حاکمیت و مواضع حاکمیت، بی طرف نباشد. آنچه امروز از مراجع بزرگوار می بینیم ، ریشه اش را در قرآن و سنت و عقل می شود پیدا کرد.

استاد حوزه علمیه قم خاطر نشان کرد: البته حوزه و روحانیت باید به گونه ای رفتار کند که تعادل بین آن چهار شأن، یعنی حمایت، هدایت، مراقبت و نقد حفظ شود و اگر یکی بر دیگری غلبه پیدا کرد، ممکن است آسیب های خودش را داشته باشد.

نگاه مراجع به سیاست خارجی دولت

وی در خصوص موضعگیری مراجع درباره مسائل سیاست خارجی دولت گفت: شکی نیست که این مساله هم مانند سایر مسائل باید همان چهار شأن را رعایت کند. یعنی مراجع سیاست خارجی دولت را نگاه می کنند و اگر هدایتی دارند، هدایت خودشان را مطرح کنند، و اگر به تعبیر رهبر معظم انقلاب مطابق مصلحت و عزت و حکمت بود، حمایت کنند.همچنین رصد و مراقبت کنند و اگر موردی را دیدند که قابل نقد است، نقد کنند.

آیت الله علیدوست با بیان اینکه موضعگیری مراجع خالی از افراط و تفریط است گفت: ممکن است برخی از جناح ها منافع حزبی و شخصی و یا باور خودشان را دنبال کنند که به زعم دیگران خالی از افراط و تفریط نیست، ولی مراجع اینگونه نیستند؛ مراجع ما حزبی و جناحی فکر نمی کنند و به خصوص در مسائل سیاست خارجی ، همان همان سه اصل ماندگار عزت، مصلحت و حکمت را که رهبری به آن اشاره فرمود مدنظر دارند.

توجه همزمان به دو اصل تعامل و نفوذ ناپذیری

وی ادامه داد: وقتی مراجع اینگونه رفتار می کنند، بازتاب مردمی اش نیز بهتر است چون مردم احساس نمی کنند کسی دارد حرف می زند که وابسته به جریان خاصی است. مراجع در خصوص مسائل سیاست خارجی به این نکته توجه دارند که دنیا، دنیای ظلم پذیری و نفوذ پذیری نیست، اما در عین حال، دنیای تعامل است، لذا معمولا نگاه مراجع نگاه همه جانبه است یعنی هم نفوذ منفی را رصد می کنند هم ضرورت ارتباط را در نظر می گیرند، یک مجموعه ای از مولفه ها را کنار هم می گذارند. در کنار این ها منفعت اسلام را نگاه می کنند، عزت شیعه را در نظر می گیرند، به مصلحت کشور فکر می کنند و یک اندیشه معتدلی را در نظر می گیرند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، وجود مراجع را یک نعمت بزرگ برای دولت و حاکمیت اسلامی دانست و بیان داشت: وجود مراجع، یک نعمت بزرگ است که باید قدر اینها را دانست چنانچه وضعیت موجود هم برای روحانیت و مراجع، یک وضعیت استثناست. گاهی بعضی پدیده ها آنقدر تکرار می شود که برای ما عادی می شود. در حالی که 50 سال پیش این را یک استثنا و بلکه غیرممکن می دیدیم که فرض کنید یه وزیر محترم بیاید کنار یک مرجع از ایشان تقاضای راهنمایی بکند، خوب رئیس جمهور و رئیس مجلس و دیگران همینطور.

اینها پدیده های استثنایی است که چون هر روز دارد تکرار می شود برای ما طبیعی شده است. لذا از این فرصت استفاده می کنم و رحمت خدا را به روح امام بزرگوار، عالمان دین و شهدایی که این ظرفیت و فرصت را ایجاد کردند طلب می کنیم.